Author :
Abstract
Amaç: Egzersiz davranışının sağlık üzerine olumlu etkileri bilinmesine rağmen, bu davranış bireylerde istendik düzeyde değildir. Sağlığı korumaya ve geliştirmeye yönelik yapılması gerekenler konusundaki inanç ve tutumlar davranışların oluşumunda son derece önemlidir. Bu nedenle, Egzersiz davranışını etkileyen inanç ve tutumları değerlendirmede kullanılabilecek spesifik ölçeklere ihtiyaç vardır. Bu araştırmada, Egzersiz Sağlık İnanç Modeli Ölçeğinin Türkçe formunun Türk toplumu için geçerliliğini ve güvenilirliğini test etmek amaçlanmıştır.
Metod: Metodolojik bir araştırmadır. Araştırmanın örneklemini Isparta’da yaşayan, Aile Sağlığı Merkezi’ne kayıtlı 18 yaş ve üzeri 350 katılımcı oluşturmuştur. Veri toplama araçları olarak, Sosyo demografik anket formu ve Egzersiz Sağlık İnanç Modeli Ölçeği kullanılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliliğini belirleyebilmek için “Doğrulayıcı faktör analizi” yapılmıştır. Ölçeğin güvenirliği; iç tutarlık madde analizi, cronbach alfa ve test tekrar test ile değerlendirilmiştir.
Bulgular: Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda uyum iyiliği indekslerinin mükemmel düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Ölçeğin alt boyutlarının faktör yükleri 0.45 ve 0.91 arasından dağılım göstermiştir. Ölçeğin Croncach alpha katsayılarının 0.85 ile 0.93 arasında olduğu saptanmıştır. Test tekrar test sonuçlarına göre, korelasyon katsayıları 0.64 ile 0.97 arasındadır.
Sonuç: Sonuç olarak, Egzersiz Sağlık İnanç Modeli ölçeğinin Türkçe formunun egzersiz davranışlarını değerlendirmede kullanımı için geçerli ve güvenilirdir.
Keywords
Abstract
Aim: Although the positive effects of exercise behavior on health are known, this behavior is not at the desired level in individuals. Beliefs and attitudes about what should be done to preventive and improve health are extremely important in the formation of behaviors. Therefore, there is a need for specific scales that can be used to evaluate beliefs and attitudes that affect exercise behavior. This study was aimed to test the validity and reliability of the Turkish form of Exercise Health Belief Model Scale for Turkish society.
Methods: This was a methodological study. The sample of the study consists of 350 participants aged 18 and over who are registered to the Family Health Center in Isparta. Socio-demographic questionnaire form and Exercise Health Belief Model Scale were used as data collection tools. In order to determine the construct validity of the scale, “Confirmatory factor analysis” was performed. Reliability of the scale; Internal consistency was evaluated by item analysis, Cronbach alpha and test-retest.
Results: As a result of the confirmatory factor analysis, it was determined that the goodness of fit indexes were at a perfect. The factor loads of the sub-dimensions of the scale were distributed between 0.45 and 0.91. Croncach alpha coefficients of the scale were found to be between 0.85 and 0.93. According to the test-retest results, correlation coefficients are between 0.64 and 0.97.
Conclusion: In conclusion, the Turkish version of the Exercise Health Belief Model scale is valid and reliable for its use in evaluating exercise behavior.
Keywords
- 1. Salmon J, Booth ML, Phongsavan P, Murphy N, Timperio A. Promoting physical activityparticipation among children and adolescents. Epidemiologic Reviews. 2007;29(1):144-59. doi: 10.1093/epirev/mxm010.
- 2. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Türkiye Fiziksel Aktivite Rehberi, 2. Baskı, Kuban Matbaacılık Yayıncılık, Ankara. 2014,
- 3. World Health Organization. Adolescents: health risks and solutions. Geneva: WorldHealth Organization; 2017. Erişim tarihi: 27.03.2020, Available from: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs345/en/
- 4. Williams DM, Dunsiger S, Miranda RJ, Gwaltney CJ, Emerson JA, Monti PM, Parisi AF.Recommending self-paced exercise among overweight and obese adults: a randomized pilot study. Ann Behav Med. 2015;49(2):280-285. doi: 10.1007/s12160-014-9642-7.
- 5. Kelley GA, Kelley KS. Evidential value that exercise improves BMI z-score inoverweight and obese children and adolescents. Biomed Res Int. 2015. 2015; Article ID 151985, doi: 10.1155/2015/151985.
- 6. Golinowska S, Groot W, Baji P, Pavlova M. Health promotion targeting older people.BMC Health Services Research. 2016;16(Suppl 5):368-478. doi: 10.1186/s12913-016-1514-37. Booth F, Roberts W. Lack of exercise is a major cause of chronic diseases. Comprehensive Physiology. 2012;11(43):12-11. doi: 10.1002/cphy.c110025
- 8. Thiel DM, Sayah FA, Valiance J, Johnson ST, Johnson JA. Physical activity and healthrelated quality of life in adults with Type 2 Diabetes results from a prospective cohort study.Journal of Physical Activity& Health. 2017;14(5):368-374 doi: 10.1016/j.jcjd.2016.07.004.
- 9. Lima MG, Barros MBDA, Cesar CLG, Goldbaum M, Carandina L, Alves MC. Healthrelated behavior and quality of life among the elderly: a population-based study. Revista de Saude Publica. 2011; 45(3): 485–493. doi: 10.1590/S0034-89102011000300006.
- 10. Özyazıcıoğlu N., Kılıç M., Erdem N., Yavuz C., Afacan S. Hemşirelik öğrencilerininsağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 2011;8(2):277-332. Erişim adresi:https://www.j- humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/1401/776
- 11. Cihangiroğlu Z., Deveci SE. Fırat Üniversitesi Elazığ Sağlık Yüksekokulu öğrencilerininsağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Fırat Tıp Dergisi, 2011; 16(2):78-83. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/72203.
- 12. Ünsal A. Hemşireliğin Dört Temel Kavramı: İnsan, Çevre, Sağlık & Hastalık, Hemşirelik.Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;1(1):11-28. Erişim adresi: https://sbdergi.ahievran.edu.tr/makaleler/8aijpe_tammetin.pdf
- 13. Champion VL, Skinner CS. The health belief model. Glanz K, Rimer BK, Viswanath K,(ed). Health behavior and health education: theory, research and practice. 4th ed. San Francisco, CA: Jossey-Bass Inc 2008; p. 45- 46.
- 14. Şimşekoğlu N, Mayda AS. Bir üniversite hastanesinde görevli hemşirelerin sağlıklıyaşam biçimi davranışları ve sağlık kaygısı düzeyleri. Düzce Üniversitesi Sağlık BilimleriEnstitüsü Dergisi. 2016;6(1):19-29. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/duzcesbed/issue/14253/66685.
- 15. Yılmaz Tuncay S, Demirhan S., Şahin S., Kaplan S. Sağlık İnanç Modeli Örneği: TütünBağımlısı Gebe Türkiye Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 2019; 2(1): 38-46. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/762176.
- 16. Grove SK, Burns N, Gray J. The practice of nursing research: appraisal, synthesis, and generation of evidence, (7th ed.), St. Louis, Missouri: Elsevier Saunders, 2013.
- 17. Esparza-Del Villar OA, Montañez-Alvarado P, Gutiérrez-Vega M, Carrillo-Saucedo IC,Gurrola-Peña GM, Ruvalcaba-Romero NA, et al. Factor structure and internal reliability of anexercise health belief model scale in a Mexican population. BMC Public Health. 2017;17(1):229. doi: 10.1186/s12889-017-4150-x.
- 18. Grove, SK., Cipher, DJ. Statistics for nursing research: A workbook for evidence-based practice (2nd ed.). St Louis: Elsevier. 2017.
- 19. Streiner, D., Norman, G., Cairney, J. Health measurement scales: A practical guide to their development and use (5th ed.). Oxford, UK: Oxford University Press. 2015.
- 20. Teo T. Handbook of Quantitative Methods for Educational Research. Sense Publishers, Rotterdam, Psychometrıcs Netherlands, 2013.
- 21. Davis, LL. Instrument review: Getting the most from a panel of experts. Applied Nursing Research. 1992; 5: 194–197. doi: 10.1016/S0897-1897(05)80008-4
- 22. Everitt, BS., Skrondal, A. The Cambridge dictionary of statistics (4th ed.). New York: Cambridge University Press. 2010.
- 23. Field, A. Discovering statistics using IBM SPSS statistics. (5th ed.). Sage Publication, Canada. 2018.
- 24. Esin NM. Veri toplama yöntem ve araçları & veri toplama araçlarının güvenirlik vegeçerliği. S Erdoğan, N Nahçivan ve NM. Esin (Ed.), Hemşirelikte araştırma süreç uygulama ve kritik, İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 2014, s. 193-233.
- 25. Harrington D. Confimatory factor analysis, New York; Oxfort Universty Press, USA, 2009,
- 26. Brown, T. A. Confirmatory factor analysis for applied research. New York, US: Guilford Press. 2015.
- 27. Çokluk Ö, Şekercioğlu G, Büyüköztürk İ. SPSS ve LISREL Uygulamaları. 3. Baskı. Pegem Akademi; Ankara, 2014;
- 28. Seçer İ. SPSS ve LISREL ile Pratik Veri analizi, 2. Baskı, Anı Yayınları, Ankara, 2015.
