Türkiye’de 2011–2021 Yılları Arasında Hemşirelik Alanında Kadına Yönelik Şiddetle İlgili Yapılmış Doktora Tezlerinin Değerlendirilmesi
Author :
Abstract
Amaç; Bu çalışma, Türkiye’de 2011–2021 yılları arasında hemşirelik alanında “kadına yönelik şiddet” konusuna ilişkin yapılmış doktora tezlerini bazı özellikleri yönünden değerlendirilmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır.
Yöntem; Veriler Yüksek Öğretim Kurumu ulusal tez merkezinde 01.01.2011-28.02.2021 tarihleri arasında yayınlanmış ve kadına yönelik şiddet ile ilgili hemşirelik alanında yapılmış doktora tezleri incelenmiştir. Anahtar kelime olarak “Kadın, kadınlar, şiddet, aile içi şiddet, cinsiyete dayalı şiddet, eş şiddeti, yakın partner şiddeti, hemşire” ve Female, women, violence, domestic violence, gender-based violence, spouse abuse, intimate partner violence nursing” kelimeleri kullanılmıştır. Konuyla ilgili 53 doktora tezine ulaşılmıştır. Çalışma kriterlerine uyan 9 doktora tezi araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırma için etik kurul izni alınmamış Yüksek Öğretim Kurumu ulusal tez merkezinden erişimi olan doktora tezleri çalışmaya dâhil edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde sayı ve yüzde kullanılmıştır.
Bulgular; Hemşirelikte kadına yönelik şiddet ile ilgili yapılan doktora tezlerinin %77.7 (n=7)’si son 3 yılda ve %33.3’ü (n=3) İstanbul Cerrahpaşa üniversitesinde yapılmıştır. Yapılan tezlerin %22.2’si (n=2) Halk sağlığı hemşireliğinde yapılmıştır. Yürütülen tezlerin %63.6’sında (n=7) ölçek kullanılmıştır ve %45.4’ü (n=5) deneysel veya yarı-deneyseldir. Tezlerin %44.4’ü (n=4) sağlık personelleri ile yapılmış ve %33.3 (n=3) uluslararası bir dergisinde yayına dönüştürülmüştür.
Sonuç; kadına yönelik uygulanan şiddette mağdurlara uygun hemşirelik girişimlerin uygulanması ve geliştirilmesi için risk gruplarının belirlenmesi önemlidir. Bu belirlenen risk gruplarına ihtiyacı olan girişimler yapılmalıdır.
Keywords
Abstract
Aim: In this study, the nursing area in Turkey between the years of 2011-2021 "violence against women" made on the subject of the doctoral thesis is a descriptive study evaluated in terms of some properties.
Methods; The data were published in the National Thesis Center of the Council of Higher Education between 01.01.2011-28.02.2021 and doctoral thesis on violence against women in the field of nursing were examined. Key words are “Women, women, violence, domestic violence, gender-based violence, spousal violence, intimate partner violence, nurse” and Female, women, violence, domestic violence, gender-based violence, spouse abuse, intimate partner violence nursing ” words are used. 53 doctoral thesis on the subject have been reached. Nine doctoral thesis meeting the study criteria constituted the sample of the research. Doctoral theses, which were not approved by the ethics committee for the research, were included in the study. Numbers and percentages were used to evaluate the data.
Results; 77.7% (n = 7) of doctoral theses on violence against women in nursing have been done in the last 3 years and 33.3% (n = 3) in Istanbul Cerrahpaşa University. 22.2% (n = 2) of the theses were made in public health nursing. The scale was used in 63.6% (n = 7) of the theses conducted and 45.4% (n = 5) were experimental or quasi-experimental. 44.4% (n = 4) of the theses were made with healthcare personnel and 33.3% (n = 3) were translated into an international journal.
Conclusion; It is important to identify risk groups in order to implement and develop appropriate nursing interventions for victims of violence against women. Initiatives that need these identified risk groups should be made.
Keywords
- 1. Ergöl Ş. Türkiye’de yükseköğretimde hemşirelik eğitimi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi. 2011;1(3):152-5.
- 2. Candan Dönmez Y, Soyer Ö, Yavuz Van Gıersbergen M. Türkiye’de yapılan cerrahi hastalıkları hemşireliği doktora tezlerinin incelenmesi (1991-2015). Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma. 2018;15(4):248-55.
- 3. Aydoğdu NG, Gürkan K, Cengiz B, Bahar Z, Çal A, Açıl D. Hemşirelik alanında deneysel türde yapılan doktora tezlerinin araştırma etiği açısından incelenmesi: Türkiye örneği. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2018;10:98.doi:10.31067/0.2018.93.
- 4. Ardahan M, Özsoy S. Türkiye’de hemşirelik araştırmalarındaki eğilimler: Yüksek lisans ve doktora tezleri üzerine bir çalışma. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2015;4(4):516-34.
- 5. Mizrahitokatlı N. Lisans ve yüksek lisans öğrencilerinin ideal liderlik algılamaları ve buna yönelik bir uygulama [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2016.
- 6. Yeh MC. The role of nursing education in the advancement of the nursing profession. The Journal of Nursing. 2017;64(1):5. doi: 10.6224/JN.64.1.5.
- 7. Salazar MK, Wachs JE. Applying research to practice: practical guidelines for occupational health nurses. Aaohn Journal. 2002;50(11):520-7.
- 8. Karagözoğlu Ş. Bilim, bilimsel araştırma süreci ve hemşirelik. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2006;13(2):64-71.
- 9. Hirschfeld MJ. WHO priorities for a common nursing research agenda. International Nursing Review. 1998;45(1):13-4.
- 10. Çalışma Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı. Misyon ve Vizyon. (erişim tarihi; 15.03.2021). Available from: https://kadininstatusu. aile.gov.tr/misyon-ve-vizyon
- 11. T.C. Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. Ulusal eylem planları. 2018.Erişim tarihi: 14.03.2021. Available from: https://ailevecalisma.gov.tr/ksgm/ulusal-eylemplanlari
- 12. WHO. Responding to intimate partner violence and sexual violence against women: WHO clinical and policy guidelines: 2013. Available from: https://www.who.int/reproductivehealth/publications/violence/9789241548595/en/
- 13. Turgut EÖ. Şiddet gören kadınlarda tidal modele dayalı psikiyatri hemşireliği yaklaşımının psikolojik dayanıklılıklarına etkisi. İzmir: Ege Üniversitesi; 2018.
- 14. Avcı S. Gebelikte aile içi şiddetin kortizol hormon salınımı ve yenidoğana etkisi. [Doktora tezi]. Gaziantep: Hasan Kalyoncu Üniversitesi; 2019.
- 15. Karaaslan S. Aile içi şiddete yönelik erkeklerin görüşleri ve toplumsal cinsiyet algısının etkisi [Doktora tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2020.
- 16. Gömbül Ö. Ailede kadına eşi tarafından uygulanan şiddet ve şiddette mesleki role ilişkin hemşirelerin tutumları ile cinsiyet rol kalıpları arasındaki ilişki [Doktora tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 1998.
- 17. Emiroğlu ON. Bilim etiği ve sorumluluklar. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2005;7(1):5-25.
- 18. Dalı Emiroğlu ON, Kuru N, Çopur Öztürk E. Türkiye’de 2009-2016 yılları arasında iş sağlığı hemşireliği alanında yürütülen lisansüstü tezlerin değerlendirmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2018;5(2):116-27.
- 19. Kaplan S. Kadına yönelik aile içi şiddet ile mücadelede farklı yöntemlerle verilen sağlık hizmetleri eğitimlerinin etkinliğinin değerlendirilmesi [Doktora tezi]. İstanbul: Marmara Üniversitesi; Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2011.
- 20. Yılmaz EB. Şiddete maruz kalan kadınlara uygulanan güçlendirme programının kendilik değerini artırmaya ve stresle başetme biçimlerine etkisi [Doktora tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2015.
- 21. Koştu N. Planlı davranış teorisine dayalı kadına yönelik eş şiddeti eğitim programının hemşirelerin/ebelerin şiddet olgularına yönelik yaklaşımlarına etkisi [Doktora tezi]. İzmir: Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2018.
- 22. Çakıroğlu OÇ. Sağlık çalışanlarının kadınlaşmaya ilişkin görüşlerinin belirlenmesi ve kadın çalışanlara yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi [Doktora tezi]. İstanbul: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2019.
- 24. Yıldırım N. Eş şiddeti mağduru kadınlara uygulanan teoriler üstü model temelli eğitimin ve danışmanlık programının etkinliğinin belirlenmesi [Doktora tezi]. İzmir: Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2019.
- 25. Kocaman G, Yürümezoğlu Arslan H. Situation analysis of nursing education in Turkey: Nursing education with numbers (1996-2015). Journal of Higher Education and Science. 2015;5(3):255-62.
- 26. Moroğlu, N. Kadına yönelik şiddetin önlenmesi 6284 sayılı yasa ve istanbul sözleşmesi. Türkiye Barolar Birliği Dergisi.2015; 99:357-380.
- 27. Bakırcı K. İstanbul sözleşmesi. Ankara Barosu Dergisi. 2015(4):133-204.
- 28. Akmeşe Z, Deniz K. Kadına yönelik cinsiyetçi söylemin internet haber portallarında yer alma biçimleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2015;8(1):311-26.
- 29. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi. Tarihçe. Erişim tarihi: 15.03.2021. Available from: https://hemsirelik.ege.edu.tr/tr-3081/tarihce.html
- 31. Lee K-J, Kang Y-H, Gu M-O, Kim K-H, Kim O-S, Suh Y-O, et al. Analysis of trends and contents of nursing doctoral dissertations in Korea. Journal of Korean Academy of Nursing. 2012;42(2):302-9. Doi:2093-758x (eISSN)
- 32. Tel H, Sabancıoğulları S. Psikiyatri hemşireliği doktora tezlerinin özellikleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2014;7(3):178-85.
- 33. Ünsal A, Ergül N. Türkiye’deki hemşirelik araştırmalarında kullanılan veri toplama araçları. Uluslararası İnsan Bilim Derg. 2010;7:432-8.
- 34. Özcan Ş, Kırca N. Çözülemeyen sorun: kadina yönelik aile içi şiddet ve hemşirenin rolü. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;6(2):87-96.
- 35. Arslan H. Eleştirel medya okuryazarlığı kapsamında çocuğa ve kadına yönelik olarak önerilen özel haber dili. Erciyes İletişim Dergisi. 2019;6(1):111-36.
- 36. Kapasite Geliştirme Derneği-Kadın Dayanışma Vakfı. Cinsiyete dayalı şiddetle mücadelede yargılama standartları-avukatlar için kılavuz. 2018. Erişim tarihi:13.03.2021. Available from:http://kadinlaricinhukuk.org/wpcontent/uploads/2019/02/avukat-ic%CC%A7in-k%C4%B1lavuz.pdf
- 37. Dağlar G, Bilgic D, Demirel G. Ebelik ve hemşirelik öğrencilerinin kadına yönelik şiddete ilişkin tutumları. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2017;10(4).
