Author :
Abstract
Amaç: Bu araştırma, son dönem böbrek yetmezliği nedeniyle hemodiyaliz tedavisi alan bireylerde Covid 19 korkusu ile yaşam kalitesi arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla kesitsel ve ilişki arayıcı tipte yapılmıştır.
Yöntem: Araştırmanın örneklemini hemodiyaliz tedavisi alan 110 kişi oluşturmuştur. Veriler; “Hasta Tanılama Formu”, “Kısa Form-36 (Short Form-36/SF-36)” ve “Covid 19 Korkusu Ölçeği” ile toplanmış ve SPSS paket programı (16.0) ile analiz edilmiştir.
Bulgular: Araştırmada Covid 19 korkusu ile diğer değişkenler arasında ilişki olmadığı belirlenmiştir (p>0.05). Covid 19 korkusu ile SF-36 yaşam kalitesi ölçeğinin alt boyutları olan fiziksel rol güçlüğü (r=-0.322/p=0.001), enerji/canlılık/vitalite (r=-0.263/p=0.006), ruhsal sağlık (r=-0.316/p=0.001), sosyal işlevsellik (r=-0.235/p=0.013), ağrı (r=-0.226/p=0.017) ve genel sağlık algıları (r=-0.406/p=0.000) arasında istatistiki olarak anlamlı ve negatif yönlü zayıf düzeyde bir ilişki olduğu bulunmuştur.
Sonuç: Covid 19 korkusu yaşam kalitesini negatif yönde etkilemektedir. Pandemi devam ettiği sürede ve daha sonra gelişebilecek başka pandemi dönemlerinde hastaların Covid 19 korkusuna bağlı yaşam kalitesi değişikliklerinin değerlendirilmesi ve yaşam kalitesini artıracak hemşirelik bakımının planlanması önemlidir.
Keywords
Abstract
Objectives: This research was done in a cross-sectional and correlational type to determine the relationship between fear of Covid 19 and quality of life in patients receiving hemodialysis treatment for end-stage renal disease.
Methods: The sample of the research consisted of 110 people who received hemodialysis treatment. Data were collected with “Patient Identification Form”, “Short Form-36 (SF-36)” and “Fear of Covid 19 Scale” and analyzed with SPSS package program (16.0).
Results: In the research it was determined that there was no relationship between the fear of Covid 19 and other variables (p>0.05). It was found that there is a statistically significant and negative relationship at a weak level between fear of Covid 19 and physical role difficulty (r=-0.322/p=0.001), energy-vitality (r=-0.263/p=0.006), mental health (r=-0.316/p=0.001), social functionality (r=-0.235/p=0.013), pain (r=-0.226/p=0.017) and general health perceptions (r=-0.406/p=0.000), which are sub-dimensions of the SF-36 quality of life scale.
Conclusions: The fear of Covid 19 negatively affects the quality of life. It is important to evaluate the quality of life changes due to the fear of Covid 19 of patients during the pandemic and in other pandemic periods that may develop later, and to plan nursing care that will increase the quality of life.
Keywords
- 1. Türk Nefroloji Derneği (TND), Türkiye Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu-2020. Access: 21 Mayıs 2022. Available from: https://nefroloji.org.tr/uploads/folders/file/REGISTRY_2020.pdf.
- 2. Joshi U, Subedi R, Poudel P, Ghimire PR, Panta S, Sigdel MR. Assessment of quality of life in patient sunder going hemodialysis using WHOQOL-BREF questionnaire: A multicenterstudy. International Journal of Nephrology and Renovascular Disease. 2017;19(10):195-203. doi: 10.2147/IJNRD.S136522.
- 3. Alemdar H, Çınar Pakyüz S. Hemodiyaliz hastalarında öz bakım gücünün yaşam kalitesine etkisinin değerlendirilmesi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2015;2:19-30. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/292254
- 4. Tayaz E, Koç A. Hemodiyaliz tedavisi alan kronik böbrek yetmezliği hastalarında semptom yönetimi ve hemşirelik. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020;23(1):147-156. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunihem/issue/53203/441384
- 5. Varol E, Sivrikaya SK. Kronik böbrek yetmezliğinde yaşam kalitesi ve hemşirelik. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2018;8(2):89-96. https://dergipark.org.tr/tr/pub/duzcesbed/issue/37762/372075
- 6. Paksoy HM. COVID-19 pandemisi ile oluşan korku ve davranışlara inancın etkisi üzerine bir araştırma: Türkiye örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2020;10(2):135-155. http://iibfdergisi.ksu.edu.tr/tr/pub/issue/59132/798354
- 7. Yıldırım S. Salgınların sosyal-psikolojik görünümü: Covid 19 (Koronavirüs) Pandemi örneği. Electronic Turkish Studies. 2020;15(4):1331-1351. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.43585
- 8. Ladikli N, Bahadır E, Yumuşak FN, Akkuzu H, Karaman G, Türkkan Z. Kovid-19 korkusu ölçeği’nin türkçe güvenirlik ve geçerlik çalışması. International Journal of Social Science. 2020;3(2):71-80. https://toad.halileksi.net/wp-content/uploads/2022/07/kovid-19-korkusuolcegi-toad_0.pdf
- 9. Koçyiğit H, Aydemir Ö, Fişek G, Ölmez N, Memiş A. Kısa form-36 (KF36)’nın Türkçe versiyonunun güvenilirliği ve geçerliliği. İlaç ve Tedavi Dergisi. 1999;12(2):102-106. Available from: https://www.researchgate.net/publication/301799662_Kisa_Form-36_SF36'nin_Turkce_Versiyonunun_Guvenilirligi_ve_Gecerliligi_Reliability_and_Validity_of_the_ Turkish_Version_of_Short_Form-36_SF-36
- 10. Kaya G, Trabzon Ş, Altındiş S. Bireylerin yeni koronavirüs (sars cov-2) ve COVID-19 hastalığı hakkındaki bilgileri ve COVID-19 korku düzeyleri. Sağlık Bilimlerinde Değer. 2022;12(2):215223. https://doi.org/10.33631/sabd.1108744
- 11. Ahorsu DK, Lin CY, Imani V, Saffari M, Griffiths MD, Pakpour AH. The fear of COVID-19 scale: development and initial validation. International Journal of Mental Health and Addiction. 2020;20(3): 1537-1545. https://doi.org/10.1007/s11469-020-00270-8
- 12. Alacahan S, Kuş C, Gümüştakım RŞ. Kronik hastalığı olan erişkinlerin covid 19 korkuları. 10. Trakya Family Medicine Congress Kongre Kitabı. 25-27 Mart 2021. s.154. Access: 24 Mayıs 2022. Available from: https://tahek.esfam.org/file/7cbc7672-19d9-4000-80b130105edd5ce2/10-International-Trakya-Family-Medicine-Congress-Proceedings-Book(1).pdf
- 13. Aydın Yıldırım T, Gebeşoğlu N. Kronik hastalığı olan bireylerde covid 19 korkusu ve sağlık hizmetlerini kullanma durumlarının değerlendirilmesi. IGUSABDER. 2022;16 (2022):98-113. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1978167
- 14. Say A, Çakır D. COVID-19 pandemisinde geciken tıbbi bakım sürecinin hastalar üzerindeki etkisi/The effect of delayed medical care process on patients in COVID-19 pandemic. EJONS International Journal on Mathematic, Engineering and Natural Sciences. 2021;5(17):1-9. http://dx.doi.org/10.38063/ejons.368
- 15. Kurtgöz A, Avcı S. Acil servise başvuran hastaların COVID-19 korku düzeylerinin belirlenmesi. Social Sciences Studies Journal. 2021;7(77):405-412. doi:10.26449/sssj.2936
- 16. Gencer N. Pandemi sürecinde bireylerin koronavirüs (KOVİD-19) korkusu: Çorum örneği. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi. 2020;2(4):1153-1173. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1278083
- 17. Tütün Özdemir S. Covid 19 pandemisi ve kronik böbrek hastalarına etkisi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2021;16(2):60-66. https://doi.org/10.47565/ndthdt.2021.33
- 18. Quintaliani G, Reboldi G, Napoli AD, Nordio M, Limido A, Aucella F, Messa P, Brunori G. Exposure to novel coronavirus in patients on renal replacement therapy during the exponential phase of COVID-19 pandemic: survey of the Italian Society of Nephrology. J Nephrol. 2020;33(4):725-36. doi: 10.1007/s40620-020-00794-1
- 19. Haarhaus M, Santos C, Haase M, Veiga PM, Lucas C, Macario F. Risk prediction of COVID- 19 incidence and mortality in a large multi-national hemodialysis cohort: implications for management of the pandemic in outpatient hemodialysis settings. Clinical Kidney Journal. 2021;14(3):805-813. doi: 10.1093/ckj/sfab037
- 20. Sit SM-M., Lam T-H., Lai AY-K., Wong, BY-M., Wang M-P, Ho S-Y. Fear of COVID-19 and its associations with perceived personal and family benefits and harms in Hong Kong. Transl Behav Med. 2021;7;11(3): 793-801. doi: 10.1093/tbm/ibab018.
- 21. Arısoy A, Çay M. Yaşlı bireylerde koronavirüs (COVİD-19) korkusu: yetişkin bireylerle karşılaştırmalı bir çalışma. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi. 2021;17: 82-97. https://doi.org/10.46218/tshd.881006
- 22. Kumsar AK, Yılmaz FT. Kronik hastalıklarda yaşam kalitesine genel bakış. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2014;2(2):62-70. https://dergipark.org.tr/tr/pub/erusaglik/issue/5988/79632
- 23. Siddique RF, Ahmed O, Hossain KN. Relationship between the fear of COVID-19 disease and sleep quality: the mediating role of stress. Heliyon. 2021;7(5):e07033. doi: 10.1016/j.heliyon.2021.e07033
- 24. Ciddi PK, Yazgan E. COVID-19 salgınında sosyal izolasyon sırasında fiziksel aktivite durumunun yaşam kalitesi üzerine etkisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020;19(37):262-279. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1166177
- 25. T.C. Sağlık Bakanlığı, COVID-19 aşısı bilgilendirme platformu. Access: 20 Mayıs 2022. Available from: https://covid19asi.saglik.gov.tr/
- 26. Hoşgör H. Yaman M. COVID-19 korkusunun tükenmişlik sendromu üzerine etkisi: Hastane çalışanları örneği. 19 Mayıs Journal of Social Science. 2021;2(2):400-417. doi: 10.52835/19maysbd.896218
- 27. Ishiwatari A, Yamamoto S, Fukuma S, Hasegawa T, Wakai S, Nangaku M. Changes in quality of life in older hemodialysis patients: a cohort study on dialysis outcomes and practice patterns. American Journal of Nephrology. 2020;51(8): 650-658. doi: 10.1159/000509309.
- 28. Albayrak Okçin F, Usta Yeşilbakan Ö. Hemodiyaliz tedavisi alan kronik böbrek yetmezliği hastalarının yaşam deneyimlerinin incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020;6(1):1-12. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1035642
