Amaç: Bu çalışma, bireylerin COVID-19 aşılama durumlarını belirlemek ve COVID-19 aşılama davranışları ile sosyodemografik, COVID-19 risk algıları/özellikleri, sağlık okuryazarlığı ve aşıya yönelik tutumlar arasındaki ilişkiyi değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Kesitsel tipteki bu araştırmanın örneklemini 392 kişi oluşturmuştur. Verilerinin analizinde ki-kare testi, t-testi ve çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: Katılımcıların %75'i COVID-19 teşhisi aldı ve katılımcıların %91,1'i en az bir kez COVID-19 aşısı oldu. Lisans mezunu olan, sosyal medyadan etkilenen ve COVID-19 teşhisi konmamış katılımcılarda aşılama oranı daha düşüktü. Aşılanan grupta katılımcıların yaşları, fonksiyonel sağlık okuryazarlığı puanları ve aşılama tutum puanları daha yüksekti. Yüksek hastalık ciddiyet algısı, interaktif sağlık okuryazarlığı, eleştirel sağlık okuryazarlığı ve aşıya yönelik tutumların Covid-19 aşısı için olumlu tutumları artırdığı görülmektedir. Bu özelliklerin tersi durumlarında ise olumsuz tutum gelişmektedir. Ayrıca mesleki durum ve sosyal medya, COVID-19 aşısına karşı olumsuz tutumların belirleyicisi olmuştur. Sonuç: Sağlık okuryazarlığının ve aşılama tutumlarının artırılması, COVID-19 aşısının kabulüne katkı sağlarken, sosyal medyanın olumsuz tutumlar üzerindeki etkisinin dikkate alınması gerekmektedir. |
Aim: This study aimed to investigate the COVID-19 vaccination status of individuals and to evaluate the relationship between COVID-19 vaccination behaviors and sociodemographics, the risk perceptions/characteristics of COVID-19, health literacy, and attitudes towards vaccination. Method: The sample of this cross-sectional research consisted of 392 individuals. The chi-squared test, the t-test and multiple regression analysis were used for analyses of the research data. Results: Among the participants, 75% were diagnosed with COVID-19 and 91.1% of the participants had received at least one COVID-19 shot. The vaccination rate was lower in participants with a bachelor's degree, those influenced by social media, and those who weren't diagnosed with COVID-19. The participants’ ages, functional health literacy scores and vaccination attitude scores were higher in the vaccinated group. Perception of severity, interactive health literacy, critical health literacy and general attitudes towards vaccination increased positive attitudes towards the COVID-19 vaccine. In contrast, a negative attitude developed if this was not the case. In addition, occupational status and social media were determinants of negative attitudes against COVID-19 vaccine. Conclusion: Enhancing health literacy and vaccination attitudes, contributes to the acceptance of the COVID-19 vaccine, while social media's impact on negative attitudes needs to be considered. |